Inhoud

Bijlage Omgaan met FASD

Bij de diverse deelproblemen in het hoofdstuk Wat zijn de kenmerken? en in het hoofdstuk wat kunt u zelf doen? heeft u al enkele tips kunnen lezen hoe u kunt omgaan met de gevolgen van FASD.

Meer informatie vindt u in het boek Omgaan met FASD

en op de website van de FAS Stichting Nederland

Hieronder over enkele onderwerpen een samenvatting van deze tips.

Slapen

Enkele tips

Een dagelijks terugkerend bedritueel biedt vaak houvast. Zorg dat u en/of uw kind bepaalde handelingen steeds in dezelfde volgorde doet. Bijvoorbeeld douchen, pyjama aan, tandenpoetsen, boekje lezen, slapen.
Ontspannen voor het slapen draagt bij aan het bedritueel. Onderzoek door welke dingen uw kind kan ontspannen. Bijvoorbeeld:
- een kopje kamille thee voor het slapen
- een warm bad voor het slapen
- rustgevende geuren (zoals lavendel) in de slaapkamer
- een massage. Sommige kinderen vinden aanraking juist minder prettig, let hierbij goed op de signalen van uw kind.
Een prikkelarme slaapkamer zorgt ervoor dat uw kind geen/minder afleiding krijgt. Zet speelgoed eventueel in een andere ruimte, als u merkt dat u kind reageert op speelgoed in de ruimte om te slapen. Maak bijvoorbeeld een afspraak om één stuk speelgoed of één boek mee naar bed te nemen.
Angsten herkennen helpt om minder bang zijn. Kinderen met FASD kunnen heel angstig zijn. Neem de tijd om uw kind de nachtgeluiden en schaduwvormen te laten herkennen. Ga samen liggen en benoem wat u en uw kind waarnemen. Denk aan de wind door de bomen, aan verwarmingsbuizen die tikken, aan kledingstukken die op monsters lijken en gordijnen die bewegen door de wind. Deze dingen, waar veel kinderen bang voor zijn, moeten aan kinderen met FASD vaak en soms steeds opnieuw worden uitgelegd.
Duidelijkheid over in bed blijven helpt als u kind steeds uit bed komt. Maak uw boodschap kort, duidelijk en steeds hetzelfde. Zeg bijvoorbeeld “Het is bedtijd, jij (of de naam) gaat in bed liggen.”
Soms kan medicatie helpen. Overleg met uw arts of medicijnen zoals melatonine kunnen helpen. Bij ernstige slaapproblemen kan uw arts ook een verwijzing naar een expertisecentrum voor slaapstoornissen overwegen. Sommige ouders melden gunstige ervaringen met homeopathische middelen.
Veel ouders merken dat het slapen beter gaat, naar mate het kind ouder wordt. Niet alleen uw kind slaapt slecht, ook u als ouder(s). Probeer daarom uw rust op andere momenten te pakken.

Hyperactiviteit

Enkele tips

Herkennen en inspelen op tekenen van onrust. Tekenen van onrust kunnen zijn: het tikken met vingers, het bewegen met voeten, veel heen en weer lopen. Voor ieder kind zijn die tekenen anders.U kent uw eigen kind het beste, u kunt gaan herkennen wanneer uw kind onrustig wordt. Uw kind heeft hier zelf geen controle op, een ander zal hier op in moeten spelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het afronden van de activiteit, weggaan uit een bepaalde situatie of juist iets aanbieden om te kunnen doen.
Inbouwen van rustmomenten gedurende de dag. Uw kind heeft zelf mogelijkheden om te stoppen; geen ‘eigen rem’.
U kent uw kind het beste, u kunt de activiteiten per dag overzien en de rustmomenten plannen naar de behoeften van uw kind.
Beschermen tegen overprikkeling: zie hieronder bij Overprikkelbaarheid.
Zorg voor een alternatief wanneer uw kind over overprikkeld lijkt te raken.
Denk aan een stukje wandelen, kleuren of liggen in een rustige ruimte. Ook aanzetten van zachte achtergrondmuziek kan helpen om uw kind te kalmeren.
Zorg voor een veilige plek waar uw kind heen kan. Kies bijvoorbeeld een bepaalde hoek of kamer waar uw kind heen kan om zichzelf weer onder controle te krijgen.
Richt deze plek zo in dat het voelt als een plek om tot rust te komen, en niet als een straf plek. Een matras en wat zachte kussen kan rust geven en bovendien kan uw kind zich minder snel bezeren tijdens de hyperactiviteit.
Ondersteun uw kind bij het duidelijk maken waar hij/zij behoefte aan heeft. Niet alle kinderen kunnen dit goed onder woorden brengen.
Gebruik bijvoorbeeld pictogrammen en/of plaatjes als “taal” geen uitkomst biedt. Als de behoefte duidelijk is, geeft dat beter de mogelijkheid afspraken te maken over de situatie.
Bewaar de rust. Kinderen met FASD hebben behoefte aan een stabiele omgeving.Het is soms moeilijk bij het drukke gedrag, toch helpt het voor allemaal om zelf rustig te blijven.
Boeken over ADHD kunnen ook handvatten bieden bij het hyperactieve gedrag van uw kind.
Overleg met uw arts over eventuele behandelingsmogelijkheden.

Overprikkelbaarheid

Enkele tips

Bescherm uw kind tegen overprikkeling. Voorbeelden zijn:
- Beperk TV-kijken en het spelen van computerspellen tot een minimum. Een (kook-) wekker kan uitkomst bieden.
- Beperk de blootstelling aan een drukke omgeving. U kent uw eigen kind het beste zodat u weet of u een uitje (winkelen, pretpark, circus) of een verjaardagsfeest wel of niet beter kunt mijden. U kunt ook afwegen of, bijvoorbeeld met voldoende rustmomenten, een uitje toch voor iedereen prettig kan zijn.
- Overgevoeligheid voor fel licht en voor geluid.
- Hoe eten in de mond aanvoelt, kan eetproblemen geven.
Baby’s met FASD huilen veel door overprikkelbaarheid. Probeer dit patroon te doorbreken door het inzicht te krijgen in wat uw baby prettig vindt.
- Algemene maatregelen kunnen troostend zijn, zoals: zuigen op een speen (of duim). Bij eventuele slechte zuigreflex kan een gespecialiseerd logopedist advies geven. Ook het gebruik van een draagdoek of een hangmat of inbakeren kan rustgeven. Vraag advies op het consultatiebureau over de juiste manier van inbakeren. Als uw kind koorts heeft, baker uw kind dan niet in.
- Baby’s met FASD zijn vaak overgevoelig voor licht, geluid en aanraking. Ga er bewust mee om. Stem uw geluid, licht en aanraking af op wat uw baby aankan en prettig vindt. Zachte muziek, een donkere ruimte of zachtjes wiegen kunnen uitkomst bieden. Voorzichtig aanraken of masseren kan een prettige manier zijn voor uw baby om te leren om aanraken fijn te vinden. Door uw baby te masseren met de eigen handjes kan uw baby vertrouwd raken zijn/haar eigen lichaam, ook dit kan uw kind rustig maken.

Autisme kenmerken

Enkele tips

Maak de leefwereld van uw kind duidelijk en concreet. Het is belangrijk om structuur te bieden. Lees meer hierover bij Structuur bieden
Kinderen met autistische kenmerken hebben moeite met het aangaan van contacten en gedragen zich vaak afstandelijker.
Onderzoek op welke manier u kunt laten merken dat u van uw kind houdt en er voor hen bent als contact en aanraking minder vanzelfsprekende manieren zijn. Tenslotte is het een menselijke om te voelen dat er iemand is die van je houdt en er voor je is.
Boeken over autisme kunnen ook handvatten bieden voor kinderen met FASD.

Stemmingsproblemen/zelfbeeld

Enkele tips

Zorg voor voldoende gezonde voeding en slaap.
Zorg voor lichamelijke inspanning, bijvoorbeeld (aangepaste) sport (G-team).
Geef uw kind houvast door het aanbieden van een overzichtelijke en voorspelbare dagindeling en structuur in de activiteiten.
Zorg voor een positieve aanmoediging en benadering.
Benoem duidelijk wat uw kind allemaal goed kan. Een “dit kan ik goed”-boek maken kan dit nog meer effect geven.
Help uw kind bij het vergroten van de sociale vaardigheden.Sociale vaardigheden zijn bijvoorbeeld: gesprekken voeren, luisteren, omgaan met kritiek, aandacht voor jezelf hebben, o mgaan met verdriet, omgaan met je onvermogen en nog veel meer. Er bestaan verschillende trainingen onder deskundige begeleiding. U kunt als ouders ook zelf hierin veel doen. Door het lezen van boekjes hierover of door verhalen te vertellen met uw kind in de hoofdrol kun u uw kind aanleren hoe om te gaan in sociale relaties. U kunt bijvoorbeeld rollenspellen doen, waarin u uw kind sociale vaardigheden kunt laten oefenen.
Leer uw kind hoe om te gaan met negatieve emoties als frustratie, boosheid en verdriet. Een complete driftbui is voor niemand fijn. Stampen op de grond of in een kussen slaan zijn manieren om woede kwijt te kunnen.

Terug naar doelgroepenkeuze Laatst bijgewerkt op 1 december 2020